Hồ Khuổi Khoán đảm bảo nước tưới cho khoảng 454 ha đất canh tác tại 3 xã: Bế Triều (Hòa An), Hưng Đạo, Vĩnh Quang (Thành phố).

Vụ mùa năm 2022, toàn tỉnh gieo cấy 25.976 ha lúa mùa, 13.306 ha ngô hè thu, 1.236 ha đỗ tương, 1.035,4 ha lạc. Qua rà soát có khoảng 305 ha lúa mùa có khả năng bị hạn tại các huyện: Hòa An, Hà Quảng, Nguyên Bình, Bảo Lạc, Bảo Lâm… Thời điểm này đang bước vào cao điểm mùa khô, công tác ứng phó, chống hạn bảo vệ cây trồng, bảo đảm sản xuất được ngành chức năng và chính quyền các địa phương quan tâm triển khai.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Nguyễn Ngọc Truân cho biết: Để chủ động trong công tác phòng, chống hạn và hạn chế thấp nhất thiệt hại do hạn hán gây ra đối với cây trồng, ngay từ đầu năm 2022, ngành chủ động tham mưu UBND tỉnh ban hành kế hoạch sử dụng nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Chỉ đạo và hướng dẫn các đơn vị, địa phương đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất; chú trọng thực hiện điều tiết nguồn nước tưới một cách hợp lý, triển khai tưới luân phiên và tiết kiệm nước, sử dụng dung tích chết của các hồ chứa để bơm tưới; kịp thời sửa chữa, nạo vét, phát dọn kênh mương tránh tình trạng thất thoát nước và đảm bảo nước tưới.

Theo Chi cục Thủy lợi, toàn tỉnh hiện có trên 3.600 công trình thủy lợi, 23 hồ chứa nước do cấp tỉnh quản lý, trong đó chỉ có 5/23 hồ chứa đạt dung tích thiết kế, 9/23 hồ chứa đạt dung tích từ 69 - 96%, còn lại 9 hồ chứa dung tích đạt thấp so với thiết kế. Cụ thể, hồ Thôm Cải đạt 7%, hồ Bản Nưa (Hà Quảng) đạt 31%, hồ Phja Gào (Hòa An) đạt 17%, hồ Bản Viết (Trùng Khánh) 41%...

Riêng Công ty TNHH một thành viên Thủy nông hiện đang quản lý 65 công trình (19 hồ chứa, 20 trạm bơm, 26 đập dâng và hệ thống kênh vận chuyển nước) tại các huyện: Hòa An, Thạch An, Hà Quảng, Quảng Hòa, Hạ Lang, Nguyên Bình, Trùng Khánh và Thành phố. Hiện tại, do ảnh hưởng của nắng nóng kéo dài, lượng nước tích trữ tại các hồ rất thấp. Trong số 19 hồ do Công ty quản lý chỉ có 10/19 hồ chứa đạt dung tích thiết kế, 6/19 hồ chứa đạt dung tích từ 63 - 98%. Trạm bơm Pác Gậy (Hòa An) không đảm bảo nguồn nước do phía dưới hạ lưu đập rọ đá ngăn nước đơn vị khai thác cát nhiều gây xói lở đập ngăn nước dẫn đến lượng nước thiếu hụt không đủ vận hành. Công ty chủ động đắp 2 đập dâng Phai Vằng, Phai Hóa, xã Đức Long (Hòa An) tưới tiêu phục vụ sản xuất.

Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Thủy nông La Chí Thành chia sẻ: Công ty đang thực hiện điều tiết và phân phối nước hợp lý, đồng thời vận động bà con có biện pháp giữ và sử dụng nước tiết kiệm. Để tập trung chống hạn, đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp tại một số địa phương có công trình thủy lợi, hồ chứa, Công ty thường xuyên kiểm tra các công trình thủy lợi, hồ chứa, khơi thông dòng chảy và trữ nước tại các hồ, đắp đập dâng chống rò rỉ, thất thoát nước. Đồng thời phối hợp với các địa phương tổ chức ra quân nạo vét mương nội đồng, lắp đặt máy bơm dã chiến bơm mực nước chết trong hồ ra, lắp máy bơm tại sông, suối để bơm hỗ trợ dẫn nước tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp. Đối với các trạm bơm: Bản Ngần, xã Vĩnh Quang, Cao Bình, xã Hưng Đạo (Thành phố); thị trấn Xuân Hòa (Hà Quảng) hoạt động hết công suất và lắp đặt thêm máy bơm điện chống hạn nhằm đảm bảo lượng nước vào bể hút theo đúng thiết kế, phục vụ kịp thời sản xuất nông nghiệp tại một số địa phương.

Công ty chuẩn bị 10 máy bơm dầu cơ động để phục vụ tưới tiêu thuận lợi cho các loại cây trồng. Một số máy bơm được đặt tại hồ Khuổi Lái, xã Bạch Đằng (Hòa An), hồ Bản Nưa, xã Ngọc Đào (Hà Quảng) là những địa phương có diện tích lúa trọng điểm của tỉnh, đảm bảo đủ nguồn nước tưới cho cây trồng và đề phòng hạn hán xảy ra. Phối hợp với UBND các xã và Phòng NN&PTNT các huyện thống nhất kế hoạch về diện tích, lịch gieo trồng, thời gian lấy nước để điều tiết, phân phối nước hợp lý, tiết kiệm, phát huy hiệu quả công trình thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh.

Để đảm bảo cung cấp nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp vụ mùa năm 2022, Công ty tham mưu cho Sở NN&PTNT phối hợp với UBND 2 huyện Hòa An, Hà Quảng về tình hình thiếu hụt nguồn nước của 3 công trình hồ chứa với dung tích đạt rất thấp so với dung tích thiết kế như: hồ Thôm Cải, xã Ngọc Đào (Hà Quảng); hồ Nà Tấu thị trấn Nước Hai, hồ Phja Gào, xã Đức Long (Hòa An); đưa ra cảnh báo đối với những diện tích không đảm bảo nước tưới cho các địa phương, thông báo đến bà con nhân dân sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, kịp thời có hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp.

Cùng với những giải pháp chỉ đạo của ngành NN&PTNT, các huyện, Thành phố đều có phương án riêng ứng phó với khô hạn phù hợp với đặc điểm, tình hình của địa phương như: vận động người dân tham gia cùng lực lượng chức năng tiến hành nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy; xây dựng lịch tưới nước linh hoạt, phù hợp cho từng địa bàn; hướng dẫn người dân lựa chọn cơ cấu giống, thời điểm gieo trồng cho từng khu vực một cách hợp lý; chuyển đổi những diện tích trồng lúa thường xảy ra thiếu nước sang trồng các loại cây ngắn ngày khác.

Sở NN&PTNT chỉ đạo phòng NN&PTNT các huyện phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước. Mặt khác, hiện tại hệ thống công trình thủy lợi chưa đáp ứng diện tích cây trồng. Về lâu dài, quy hoạch vùng sản xuất mang tính tổng thể, trên cơ sở đó tính toán nhu cầu dùng nước theo cơ cấu cây trồng từng vùng để tính cân bằng nước và điều chỉnh hệ thống tưới phù hợp. Bên cạnh đó, chính quyền các cấp cần quan tâm hỗ trợ cho các tổ chức, cá nhân sử dụng nước, đầu tư xây dựng hệ thống thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng nhằm tận dụng tối đa nguồn nước phục vụ sản xuất.

Với những giải pháp thiết thực, cụ thể và đặc biệt là sự chủ động của các ngành chức năng cùng các địa phương sẽ hạn chế thấp nhất tình trạng cây trồng bị khô hạn, giảm thiểu thiệt hại thấp nhất do hạn hán gây ra.